Opis
Nowy Testament jest mozaiką różnorodnych wątków i tematów. W tej książce, opartej na relacji kronikarza Łukasza, możemy zobaczyć chronologiczny ciąg NT – zarówno Ewangelii, Dziejów, jak i listów, a także powiązane z tym ciągiem historycznym, wątki teologiczne.
Redaktorzy tej książki zdecydowali się połączyć ze sobą studium
Ewangelii Łukasza oraz Dziejów Apostolskich. Ma to sens, ponieważ
obie księgi zostały napisane przez tego samego autora, są skierowane
do tego samego odbiorcy oraz razem prezentują ciągłą historię. Obie
księgi można by trafnie nazwać Pierwszą Księgą Łukasza oraz Dru-
gą Księgą Łukasza. W Pierwszej Księdze Łukasza (Ewangelii) czy-
tamy o nauczaniu Jezusa, przygotowującym na przyjście Kościoła,
a w Drugiej Księdze Łukasza (Dziejach) widzimy początek, wzrost
i rozprzestrzenianie się Kościoła.
Pośród wszystkich autorów biblijnych, prawdopodobnie około
czterdziestu, Łukasz jest wyjątkowy przynajmniej pod jednym wzglę-
dem – jest on jedynym poganinem. Poza tym wiemy o nim niewiele.
Wiemy, że towarzyszył Pawłowi w wielu z jego podróży. Wiemy też,
że był lekarzem (Kl 4,14), co widać w tym, jak konkretnie i szczegó-
łowo omawia choroby wspomniane w jego Ewangelii. Nie wiemy jed-
nak, skąd pochodził, chociaż niektórzy sugerowali Macedonię, Azję
Mniejszą czy Antiochię Syryjską. Nie wiemy nawet, w jaki sposób
został chrześcijaninem.
Łukasz napisał zarówno Ewangelię, jak i Dzieje Apostolskie dla
niejakiego Teofila. Forma grzecznościowa „dostojny” sugeruje, że
był on osobą o znaczącej pozycji, a być może był nawet urzędnikiem
rzymskim. Oba te dzieła powstały, by przekazać pewnemu człowie-
kowi informacje na temat chrześcijaństwa, dotyczące spraw, których
Historia czasów Nowego Testamentu12
już został nauczony (Łk 1,4). Jeśli Teofil był chrześcijaninem, dzięki
tym księgom mógł otrzymać więcej informacji, a jeśli nie, celem było
przekonanie go, by został chrześcijaninem lub by przynajmniej pa-
trzył na chrześcijaństwo w bardziej przychylny sposób.
Obie księgi zostały napisane doskonałą greką, być może najbar-
dziej literacką ze wszystkich ksiąg Nowego Testamentu. Łukasz pisze
jak osoba używająca języka rodzimego, a nie wyuczonego.
Ewangelia Łukasza była określana jako Ewangelia „uniwersal-
na”, ponieważ widać w niej zainteresowania wykraczające poza wąski
prowincjonalizm żydowski. Łukasz, na przykład, prześledził rodowód
Jezusa nie do Abrahama, lecz do Adama (Łk 3,23-38). Tylko w Ewan-
gelii Łukasza znajduje się przypowieść o Miłosiernym Samarytaninie
(Łk 10,30-37) i tylko Łukasz wspomina, że jedyny wdzięczny trędo-
waty był Samarytaninem (Łk 17,11-19). Łukasz wydaje się zwracać
większą uwagę na biednych, grzeszników i wyrzutków. Znaczące
miejsce w jego Ewangelii zajmują też kobiety. Opowiada on historię
narodzin Jezusa z punktu widzenia Marii (Łk 1–2) i to on przedstawia
nam fascynujący obraz Marii i Marty w ich domu (Łk 10,38-42).
W przeciwieństwie do Mateusza i Jana, Łukasz nie był naocznym
świadkiem wydarzeń opisanych w jego Ewangelii. Zrównoważył to
jednak, uważnie badając źródła – pisma innych autorów oraz świa-
dectwa naocznych świadków (Łk 1,1-4). W Drugiej Księdze Łukasza
(Dziejach Apostolskich) zapisuje wiele wydarzeń, których był naocz-
nym świadkiem. Najwyraźniej inne historie zapisane w Dziejach, po-
dobnie jak te z Ewangelii, są wynikiem szczegółowych badań.
